Met project Grasbroek, Musschemig, Schandelen: Positief in woord & beeld zijn authentieke, aansprekende gebouwen en verhalen over de wijk verbeeld, die in een wandelroute met borden de omgeving een positieve boost geven.
De resultaten van het project zijn vormgegeven door creatieve makers, liefhebbers van de wijk GMS en buurtbewoners.Onder leiding van Joëlle In de Braekt heeft er een wandeling door de wijk plaatsgevonden en hebben de bewoners ieder een gebouw gefotografeerd. Daarna hebben alle deelnemers onder leiding van Dennis Geurts een illustratie van het gekozen gebouw gemaakt en Jidske van de Klundert heeft geholpen om een typerend stukje tekst te schrijven over de betreffende gebouwen.
Door te wandelen langs de borden met illustraties en gedichten kun je de buurten Grasbroek, Musschemig, Schandelen en haar bewoners beter leren kennen.
De wijk GMS
GMS staat voor de wijk die bestaat uit vier buurten:
● Grasbroek
● Musschemig
● Schandelen
● Hoppersgraaf
Deze wijk met rijke historie ligt achter het station waar nu het prachtige Maankwartier beide helften van de stad met elkaar verbindt. Het waren buurten met een groot gemeenschapsgevoel waar o.a. arbeiders en spoormensen woonden. Veel gastarbeiders uit andere landen vonden hier niet alleen werk maar ook een nieuw bestaan.
Na de sluiting van de mijnen (de laatste twee in 1974) gleed de buurt af. Getraumatiseerde Amerikaanse militairen die vanuit Vietnam hier gestationeerd waren, namen hun drugs en bijbehorende dealers mee. De werkloosheid, de uitzichtloosheid van dat moment plus de ligging achter het station resulteerden erin dat Heerlen snel verloederde. De ‘mijnwerkerstraditie’ van gehoorzaamheid en hard werken maakte plaats voor werkloosheid en een laag zelfbeeld dat doorgegeven werd van vader op zoon, zoals men vroeger het mijnwerkersvak overdroeg. Drugsgebruikers en straatprostitutie zorgen in de tachtiger jaren voor veel overlast en onveiligheid in de GMS-buurt.
Na 1995 is er veel veranderd. Gemeente en bewoners pakten zich samen en werken tot nu toe nog steeds hard aan verbetering van de buurt. Er wordt hard gewerkt aan leefbaarheid, veiligheid, verduurzaming en sociale cohesie.
Hoppersgraaf ligt ten noorden van het stadscentrum in de wijk Schandelen-Grasbroek. Het ligt aan de westzijde begrensd door de CBS-weg en de Sittarderweg en aan het Noorden door de LTM-weg, aan de oostzijde door de Meezenbroekerweg en de Willemstraat, in het Zuiden door de spoorlijn met station Heerlen. Het Maankwartier verbindt het centrum van Heerlen met de wijk. In de buurt staat ook het CBS en hier was ook de ingang van de Oranje Nassaumijn I, waarvan nu alleen nog het schachtgebouw rest. Ook textielfabriek De Mijnstreek was hier gevestigd. Deze buurt heeft na de mijnsluiting veel te maken gehad met de drugsproblematiek en vormde samen met de aansluitende Sittarderweg de toen beruchte ‘tippelzone’ van Heerlen. Tegenwoordig is het een bloeiende straat met multiculturele winkeltjes en wordt hier het grootste Mural Streetart Project van Europa gerealiseerd bij de flatgebouwen Aurora.
Grasbroek ligt ten noorden van het stadscentrum en is deels ontstaan als mijnkolonie. Veel huizen zijn rijksmonument of behoren tot beschermd stadsgebied. Deze wijk werd in 1909 door de Oranje Nassaumijnen gebouwd. Mijnwerkers en hun gezinnen werden hier gehuisvest. Grasbroek, dat door aanleg, architectuur, gelijk kleur- en materiaalgebruik een eenheid vormde, zorgde ervoor dat het een van de voor Nederland vrij zeldzame voorbeelden is van arbeiderswoningbouw door industriëlen. Hier heerste grote saamhorigheid en de buurt was rijk aan vele verenigingen. De wijk loopt over in de buurt Musschemig.
Musschemig ligt ten noordwesten van het stadscentrum en is een buurt in de wijk van Schandelen-Grasbroek. Vroeger stond hier de Martelaren Van Gorcum kerk waarvan nu alleen nog het Antonius Höfke zichtbaar is. Hier vinden momenteel veel mooie buurtprojecten plaats. Muziekavonden van Poolse en Sloveense gastarbeiders, toneelverenigingen, bijeenkomsten en buurtvergaderingen werden gehouden in het oudste nog bestaande cultuurcentrum van Heerlen. Het was het cultureel hart dat toen het Patronaat heette en tegenwoordig bekend staat als het Cultuurhuis. Ook nog steeds zichtbaar is één van de vier dependances van de ondergrondse Vakschool.
Schandelen was van oudsher een agrarische wijk en behoort tot de vier GMS-buurten. Ze ligt fraai gelegen aan de Caumerbeek met de daarop gebouwde Schandelermolen. Dit veranderde aan het eind van de 19de eeuw met de aanleg van de eerste particuliere steenkoolmijn, de Oranje Nassau I. Ook hier werden snel mijnwerkerswoningen gebouwd. De rook van de koeltorens is inmiddels verdwenen, maar de erfenis van de mijnbouw is hier nog goed zichtbaar. Hier in deze buurt ontstond later nijverheid die Heerlen groot maakte. De familie Schunck legde er de basis voor hun bedrijf waar later het Heerlense Glaspaleis uit voortkwam. Het gemeenschapsgevoel was groot in deze arbeiderswijk en er waren vele verenigingen. In de hal van de steenfabriek Beckers-Koten werden de praalwagens gebouwd voor de carnavalsoptocht en er werden grote buurtfeesten georganiseerd door de buurtvereniging. Hier woonden en werkten arbeiders, spoormensen en middenstanders zij aan zij.
Deze wijken met hun rijke verleden verdienen meer dan ‘de achterkant van het spoor’ genoemd te worden. Het is een gebied dat zich heeft ontwikkeld tot een gevarieerde woonbuurt met een culturele diversiteit, waar bewoners de handen ineenslaan, waar mooie kunstzinnige projecten tot stand komen en waar men vertrouwen heeft in de toekomst. Hier zijn wij het verleden niet vergeten, maar werken wij vol vertrouwen aan de toekomst. Laat u verrassen tijdens deze wandeling door “ózze buurt”.
Jidske van de Klundert | House of Colors
Mijn naam is Jidske van de Klundert. Samen met Dennis Geurts heb ik het bord van House of Colors vormgegeven. Dennis heeft de illustratie van het gebouw gemaakt en ik heb de tekst geschreven. Dit alles was ter voorbereiding en als voorbeeld voor het project ‘GMS: Positief in woord & beeld’.
House of Colors is een gebouw met haar eigen geschiedenis en creatieve verhaal. Dit gebouw is het voormalige douanekantoor van Heerlen. Voor die tijd heeft het dienst gedaan als magazijn van de Staatsmijnen, die destijds in de buurt van het pand lagen.
Op dit moment is House of Colors een gebouw met een verzameling van creatieve ondernemers. Het pand heeft wellicht weinig uitstraling, maar een kleurrijk innerlijk en is vol leven. Tevens had het een degelijke functie in het verleden. Voor mij de moeite van het aanschouwen waard.
Bert Crapels | Kapperszaak aan de Gringelstraat
Waarom heb ik ervoor gekozen om dit gebouw te illustreren? Nou, om eerlijk te zijn vind ik het gewoon mooi!
Als je mij zou vragen hoe een typisch Nederlands gebouw eruitziet, dan vind ik dit een goed antwoord. Bakstenen muren met een puntdak erop, gordijnen en een groen-wit gestreepte luifel. Verder nog onbeschaamd een graffiti tag op de gevel gekwakt en het plaatje is compleet.
Het gebouw herinnert mij eraan dat nieuw of modern niet altijd beter is en dat sommige dingen gewoon beter kunnen blijven zoals ze zijn. Doe mij maar een mooi bakstenen gebouw met een puntdak in plaats van een betonnen doos!
Nicole Nolde | Palmabar
Het Palma Palace begon zijn geschiedenis als woonhuis van een steenkolenhandelaar. In de zestiger jaren werd het verbouwd tot nachtclub met livemuziek gespeeld door internationale orkesten. In de zeventiger jaren werd het een disco, dancing en nachtclub met striptease. In 1977 brandde het pand uit, het verrees weer uit zijn as en ging onder hetzelfde concept verder. In de negentiger jaren kon men er tafel- en paaldansende dames aanschouwen onder het genot van een drankje. Een aantal jaren later werd het een nachtclub zonder de acrobatische dames.
In die tijd was ik een regelmatige bezoekster. Het was de laatste ‘strohalm’ in het nachtelijke centrum van Heerlen, waar je nog een biertje kon scoren, nadat alles al gesloten was!
Een schietpartij met dodelijke afloop en het gebrek aan dagelijks publiek hebben het licht van de Palmabar gedoofd. In 2011 heeft Lazem Market, een Marokkaanse supermarkt, het pand een nieuwe bestemming gegeven.
Informatie over de maakster:
Nicole Nolde geboren in Hoensbroek, sinds 1986, met veel plezier, woonachtig in Heerlen.
Glazenier glas-in-lood
Student creatieve therapie
www.ninoglaswerken.nl
Michèl Kosmann | Cultuurhuis
Toen mij gevraagd werd een gebouw uit te kiezen, was dat voor mij helder zonder twijfels. Het zou en moest ‘t Patronaat worden (nu Cultuurhuis Heerlen).
Cultuurhuis Heerlen is het oudste nog bestaande cultuurcentrum van Heerlen. De stijl: Amsterdamse school van architect Jos Wielders uit 1921. Het gebouw dat na vele jaren eindelijk zijn rechtervleugel kreeg (2017) in een moderner jasje bij deze tijd passende stijl door QBBF architecten uit Eindhoven.
Het Patronaat was het onderkomen van de talrijke verenigingen in de wijk, vergaderingen en feestavonden. Een belangrijk deel van de programmering was gericht op de jeugd en de ouderen gingen er kaarten en biljarten. Dit alles verdween met het sluiten van de mijnen rond de zestiger jaren.
Mijn persoonlijke verhaal begint rond 1974 ergens. In de jaren 70 en 80 zat naast de drukker, ook de drumfanfare tijdelijk in de bovenzaal. Voor cola, koffie en bier etc. moest je de trap af naar het café beneden waar ook gebiljart werd. Uitbaters waren toen Mia en Henk. Bij die drumband ben ik in aanraking gekomen met muziek. Je werd geronseld op de lagere school aan de Grasbroekerweg. Ik ben eigenlijk daar mijn muzikale zoektocht begonnen. In mijn jeugdjaren heb ik zelfs muziekles gegeven in een voorkamertje links van het midden. Rond mijn 16de hielp ik vaker mee in de bovenzaal met tappen en kelneren.
Er draaide veel om dit gebouw: ernaast lag de kerk, die helaas nu verdwenen is. Erachter ligt nog steeds de rolschaatsbaan, die nu vaker als parkeerplaats dienstdoet. Daarachter ligt ook nog steeds een gebouw waar de drumband al jaren in zit (ik heb er zelfs nog gespeeld en ben een blauwe maandag dirigent geweest). Vroeger was dit de Soos, waar ik als kind naar de disco ging.
Tegenwoordig is het een van de mooiste kleine zalen van de buurt en een heus cultuurcafé met een mooie programmering. Het wordt gerund door een stichting en er wordt gewerkt door een tiental oproepkrachten, stagiaires en vrijwilligers. De stichting is afhankelijk van giften en steun die tegenwoordig in de culturele sector onmiskenbaar nodig is. Ook ik ben lid van ‘Vrienden van het Cultuurhuis’.
Het Cultuurhuis heeft een bijzonder plekje in mijn hart dat niet vergeten zal worden!
Bronnen o.a.:
Cultureel Hart van Parkstad – Cultuurhuis Heerlen
Dennis Geurts | Lichtstudio 2000
Mijn naam is Dennis Geurts. Onder het pseudoniem Heerlen Illustrated maak ik illustraties van verschillende iconische Heerlense gebouwen. Binnen het project ‘GMS: Positief in woord & beeld’ heb ik een workshop gebouwen illustreren mogen geven aan alle deelnemers.
Het gebouw waar vroeger Lichtstudio 2000 in gevestigd zat, spreekt mij aan vanwege de speelse vormen. Het heeft daarnaast iets futuristisch, maar tegelijkertijd straalt het nostalgie uit. De herinnering aan de schittering van de vele lampen is nog steeds levendig. Een licht dat in gedachten nog steeds aan de horizon gloort.
Aan de nieuwe gebruiker de uitdaging om deze link tussen toekomst en verleden samen te laten komen, zodat dit gebouw weer een bron van licht mag zijn voor haar omgeving.
Marion Smolders | Dela
Mijn naam is Marion Smolders.Waarom heb ik voor dit gebouw gekozen?
Voor mij springt dit pand eruit, omdat de gevel op een gezicht lijkt met een traan. Het gebouw ligt tevens midden in een woonwijk, dat vind ik bijzonder. Dat zie je namelijk niet zo vaak.
Het plotseling overlijden van mijn lieve moeder heeft mij ertoe gebracht om dit specifieke gebouw te tekenen. Ondanks het grote verdriet heb ik hier ook rustig afscheid kunnen nemen.
Het pand is in 1982 gebouwd en gevestigd in de woonwijk GMS. Het is een modern gebouw met een huiselijke uitstraling.
Sjoerd Laanstra | Schandelermolen
Ik ben de creatieve maker van deze illustratie van de Schandelermolen (1563-1957 en verder) en toen vaststond dat ik binnen GMS een locatie mocht uitzoeken die kenmerkend is voor deze wijk, kon ik er niet omheen. Door mijn interesse in de waterlopen, beekjes en watermolens kon het niet anders dan de Schandelermolen zijn.
Generaties lang duurzame maalkracht uit de bron van de Caumerbeek. De Caumerbeek ontspringt in de kelder van hoeve Horicherhof en komt uit in de Geleenbeek bij Kasteel Hoensbroek. Overigens wordt het gedeelte van de Caumerbeek tussen de Auvermoerstraat en de Kasteel Hoensbroeklaan ook wel de Auvermoer genoemd. Langs de Caumerbeek lag een aantal watermolens dat gebruik maakte van het hoogteverschil tussen de verschillende plekken waar deze molens lagen. Achtereenvolgens lagen daar de:
Caumeroliemolen of Bovenste Molen (Heerlerbaan),
Caumermolen of Onderste Molen (Heerlerbaan),
Oliemolen bij het Aambos (Molenberg),
Schandelermolen (Schandelen),
Köpkesmolen (Heerlerheide),
Broekmolen of Drakenmolen (Hoensbroek).
Bij de verschillende molens lagen vaak buffervijvers om het hoogteverschil op te vangen voor als er minder water door de beek stroomde bij droogte.
De Schandelermolen lag aan de weg van Heerlen naar Sittard en was de vierde molen aan de Caumerbeek. De molen was oorspronkelijk eigendom van het geslacht van Schaesberg en wordt voor het eerst vermeld in een archiefstuk uit maart 1563. Het maalwater werd verzameld in twee grote vijvers die in elkaars verlengde lagen en door een sloot met elkaar in verbinding stonden. Tot 1907 had deze molen een houten waterrad waarna het vervangen werd door een ijzeren waterrad van de Broekmolen uit Slenaken dat geheel overdekt was. In 1956 werd de molen buiten gebruik gesteld wegens een gebrek aan water. Het schoepenrad werd niet veel later verwijderd waardoor de ombouw van het molenrad ook vrij snel instortte. Bij latere restauraties zijn de sporen van deze ombouw geheel verwijderd. Het oorspronkelijke molengebouw en molenaarshuis werden intact gelaten.
Bronnen o.a.:
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Caumerbeek
Rijckheyt: https://www.rijckheyt.nl/cultureel-erfgoed/schandelermolen
Glady’s Geilenkirchen | Sint Antoniuskapel
De Antoniuskapel werd in 1938 gebouwd door mijnwerker en kerkmeester Jean Peeters. De kapel is opgetrokken uit baksteen, die aan de buitenzijde is bepleisterd. Twee grote deuren sluiten de kapel af. Het beeld van Antonius van Padua staat in een nis boven het altaar. Voor de kapel zijn banken opgesteld. De kapel ligt in een park, het Höfke, dat vroeger deel uitmaakte van de kloostertuin van de Franciscanen aan de Sittarderweg. Het klooster van de Franciscanen is in 1995 gesloopt. Het Antonius Höfke bleef dit lot bespaard.
De creatievelingen van Bekend met Talent zijn gevraagd om aan dit leuke project te werken. Na een voorafgaande workshop gebouwen illustreren van Dennis Geurts werden we losgelaten op de wijk GMS. Natuurlijk verbindt de mijnbouw iedereen uit de mijnstreek en hebben we met veel passie en plezier aan dit project gewerkt. Tijdens het doen van onderzoek naar deze wijk en met name naar de kapel aan het Höfke van Antonius, kwam natuurlijk het verleden aan het licht. Maar zeer zeker ook de toekomst! https://hofkevansintantonius.nl/ is een project dat aan de toekomst werkt van het Höfke, van een kloostertuin en bedevaartsoort naar een ontmoetingsplek en belevingstuin voor buurtbewoners.
Bronnen o.a.:
https://openmonumentendagheerlen.nl/omdh/hofke-van-sint-antonius
Hennie Grossegger | Bed & Breakfast
Mijn naam is Hennie Grossegger en ik run samen met mijn man Marco Peters in dit pand Bed & Breakfast The Project. Na een periode van zes jaar leegstand kochten wij het pand in 2016. Voor mij vertegenwoordigt het pand de geschiedenis van Heerlen vanaf 1913. De rijke mijnperiode, de verloedering en de opleving van een prachtige stad. Het is een pand met een rijke geschiedenis en vele verhalen, mooie en trieste.
Het pand is in 1913 gebouwd door Jan Willem Vijgen als café en kapsalon op nog geen 100 meter van de Oranje Nassau I. Hij bottelde zijn eigen bier, maar verloor klandizie door klachten over mijnstof in zijn dranken. Samen met andere ondernemers van de Sittarderweg diende hij claims in tegen de Oranje Nassaumijn en zo stonden zij aan de wieg voor de bouw van ‘de Lange Jan’. Een Joods gezin mocht hier op hun vluchtpoging naar Amerika onderduiken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een paar jaar geleden hebben Amerikaanse kleinkinderen van het echtpaar ons pand bezocht. Tijdens de verbouwing vond Marco een nog ‘werkende’ handgranaat die door de explosievendienst tot ontploffing werd gebracht.
Gastarbeiders woonden hier op kamers tijdens de rijke mijnperiode. Na de mijnsluiting vonden hier mensen van allerlei pluimage een plekje. Het pand kreeg een slechte reputatie door drugsgebruikers en straatprostituees. Van een statig pand in haar gloriejaren werd het door de jaren heen een droefgeestige en uitgeleefde woning.
Met heel veel werk, respect en liefde voor het huis straalt het weer als ooit te voor. Dit is ons ‘thuis’ en wij doen er alles aan om het huis haar waardigheid terug te geven. Voor iedere gast was en is hier nog steeds een plek. De gasten van onze B&B vinden het een prachtige plek om te verblijven.
Wij omarmen dit huis en voelen dat het huis ons omarmt. Samen werken wij aan het herstel van deze ooit zo geteisterde straat en buurt. Met respect voor het verleden bouwen wij hier aan onze toekomst.
Lieve Lipsch | Sittarderweg 11-13
Mijn naam is Lieve Lipsch en ik woon in Heerlen. Het gebouw dat ik heb gekozen spreekt mij erg aan, omdat het iets mysterieus heeft. Een klein spookhuis misschien?
Het schijnt vroeger een groothandel te zijn geweest voor kermisspullen en andere prullaria. Nu wonen er mensen in. Ik ben stiekem altijd wel benieuwd geweest naar hoe het zou zijn om er te wonen, een stille fantasie.
Vooral als ik naar de goudkleurige etalage kijk, beleef ik toch even een momentje van verbeelding naar wat kan of misschien wel is.
Het huis met symmetrie, maar in het midden gescheiden en twee gezichten. Een beetje anoniem en geheimzinnig, misschien ook spooky. Dat is waarschijnlijk wat mij intrigeert.
Nerissa van Dijk | Schandelerkerk
Mijn naam is Nerissa van Dijk en ik wilde heel graag de Schandelerkerk illustreren voor mijn bord in de wijk GMS. In mijn geboorteland zijn kerk en geloof heel belangrijk en een groot onderdeel binnen onze cultuur. Ik weet hoe belangrijk een gebouw als deze kerk in Schandelen kan zijn voor een gemeenschap. Voor mij symboliseert een kerk namelijk hoop en straalt het positieve energie uit naar een mens in donkere tijden.
Als ik langs dit prachtige gebouw in Heerlen loop, zie ik niet alleen hoe mooi de Schandelerkerk is. Ik voel mij ook meteen weer thuis.
Ik hoop dat deze kerk voor veel mensen opnieuw een betekenis kan krijgen van samenzijn en liefde. Vooral na alle eenzaamheid die veel mensen hebben moeten meemaken tijdens de lockdown in coronatijd.
Nicky Bours | Diamantstraat 6A
Mijn naam is Nicky Bours en ik deed met veel plezier mee aan dit project van Bekend met Talent over de wijk GMS. Momenteel woon ik zelf in Grasbroek, maar voor de wandeling had ik nog geen idee welk gebouw ik wilde gaan tekenen. Tijdens de wandeling viel mijn oog echter op dit huis, en toen wist ik het meteen. Wat een prachtig gebouw. Van een toekomst in zo’n huis als dit kan ik alleen maar dromen. Wie weet kan ik ooit in Heerlen net zo’n mooi eigen stulpje bemachtigen.
Over wat zich achter de gesloten deuren afspeelt, kan ik weinig vertellen. Dat is privé en hoort ook zo te zijn, maar ik kan iedereen aanraden om tijdens het langslopen eens goed naar dit mooie huis te kijken.
Joëlle In de Braekt | Oude textielfabriek
Mijn naam is Joëlle In de Braekt en ik woon in Heerlen. Ik wilde voor dit project graag de oude textielfabriek aan de Sittarderweg illustreren. Dit pand viel mij eerder niet meteen op, om heel eerlijk te zijn. Sinds kort heeft de voormalige fabriek nieuwe eigenaren en is het gebouw grondig gerenoveerd, waardoor ook de prachtige glas-in-lood ramen en de strakke lijnen van het gebouw weer naar voren komen en opnieuw de aandacht van voorbijgangers trekt.
In de tijd van de mijnen bevond zich hier een textielfabriek genaamd ‘De Mijnstreek’ en werkten hier zeker 300 werknemers in het atelier. In deze tijd had het pand natuurlijk een belangrijke functie, maar na het sluiten van de mijnen raakte de textielfabriek in verval en is er jaren niet meer naar omgekeken.
Er is niet veel over het pand te vinden, op een paar bouwtekeningen na. Dat vind ik persoonlijk erg jammer, omdat ik graag nog meer over de voormalige textielfabriek had willen weten. Ik ben erg blij dat het pand tegenwoordig opnieuw straalt en de aandacht krijgt die het ook daadwerkelijk verdient. Ook omdat dit gebouw een overblijfsel is uit de tijd van de mijnen en er tegenwoordig nog maar weinig gebouwen in Heerlen te vinden zijn die ons aan deze welvarende periode doen herinneren. Wat een bijzondere plek!
Miriam Benders | Mijnschool aan de Huskensweg
De mijnschool aan de Huskensweg is het gebouw dat voor mij bekend stond als de GTI, de plek waar mijn vader 40 jaar lang naar zijn werk ging. Maar, het is een gebouw met een lange en bijzondere geschiedenis. Toen ik na al die tijd goed naar het gebouw ging kijken, zag ik de letters OVS en de heilige Barbara in de zijgevel staan en ging ik op zoek naar verhalen.
De OVS bleek de ondergrondse Vakschool te zijn. Deze was bedoeld om jonge jongens meteen na de lagere school te binden aan de mijnen en een basisopleiding tot mijnwerker te geven. Er waren veel mijnwerkers nodig om de kolenproductie te verhogen. Het werd dan ook door de Rijksoverheid gestimuleerd en deels gefinancierd.
De heilige Barbara beschermde de mijnwerkers tijdens het ondergronds werken. Velen deden voordat ze ondergronds gingen een gebedje gericht naar Barbara.
In 1965 kondigde de minister van Economische Zaken in de stadsschouwburg van Heerlen de sluiting van de mijnen aan. Dat was ook meteen het einde voor de ondergrondse Vakschool de OVS.
Gehoorzaamheid en kameraadschap
Intussen begon het leven als OVS’er me steeds meer tegen te staan. Het speelse van de eerste jaren was er nu wel zo’n beetje vanaf en het opleidingsniveau werd steeds harder. Vrolijke zomerkampen of avontuurlijk pionierswerk waren allang verleden tijd en de harde lessen in de smerige leermijn, waar een altijd schreeuwende instructeur de dienst uit maakte, waren een ware kwelling voor mij.
Fer Lugger
En nu. Tegenwoordig. Het lijkt de mijnwerker is in de adelstand verheven. Al die tijd hebben ze de ‘koelpieten’ en hun families geringschat en zijn werk minderwaardig gevonden; maar nu bouwen ze plots monumenten voor hem op. Hetzelfde soort mensen die de ondergrondse mijnwerker zijn hele leven hebben geminacht, vinden het ineens een eer om mijnwerker te zijn geweest. Ze zamelen geld in of vragen subsidie aan om het mijnverleden voor Limburg te bewaren. Vinden ‘koelpiet’ plotseling een loffelijk en eervol beroep. Zelfs de zoon van een ‘ondergronder’ – zoals ik – stijgt nu gestaag in de volkse eer. Vreemd, omdat die nu juist die zware ondergrondse arbeid tijdig is ontvlucht. Raar maar waar!
